Código do proxecto: SC-99-003
Ano de inicio: 2000
Investigador Principal: Jaime Zea Salgueiro
Outros investigadores: Jaime Zea Salgueiro; Mª Dolores Díaz Díaz; Juan Antonio Carballo Santaolalla; Bonastre Oliete Mayorga
Departamento:
Área:
OBXECTIVOSO obxectivo é producir canles a partir de forraxes que se adapten ao tipo que demanda o mercado. Para iso hai que determinar a capacidade dos ensilados (millo e pradeira) para a produción de canles e carne de calidade e no seu caso, mellorar a calidade da canle e a carne dos tenreiros asi alimentados. Estúdase o peso de sacrificio máis adecuado, dentro do intervalo que demanda o mercado e a conveniencia ou non de realizar un acabado con concentrados e a duración máis adecuada do mesmo. Elixíronse as razas máis abundantes en Galiza (Loura Galega, Holstein-Friesian e o cruzamento de ambas).De forma resumida os obxectivos poderíanse establecer como segue:- Desenvolver sistemas de produción de carne de vacún nova a partir de forraxes ensilados (millo ou pradeira) e determinar a capacidade dos mesmos para a produción de canles e carne de calidade.- Determinar, en relación aos machos, a capacidade das novillas das razas Louro Galega, Holstein-Friesian e as súas cruces alimentadas a base de ensilados para a produción de canles e carne de alta calidade.- Fixar o manexo para a obtención de canles e carne de vacún nova da máxima calidade posible a partir de ensilados.RESULTADOSPara facilitar a lectura expóñense os resultados por subproyectos. 1.- Produción de carne de vacún nova a base de ensilados. O sistema baseado en ensilado de pradeira, comeza con tenreiros de 3 meses de idade e 100 kg de peso. Permanecen na explotación entre 300 e 325 días, gañan como media 1 kgdía de peso vivo e véndense con 400-425 kg (canles sobre 220 kg). O fornezo de penso é de 1-2 kgdía, segundo a calidade do ensilado e as necesidadeas deste son da orde de 6.500 kg por animal. Os pesos medios de sacrificio alcanzados, foron de 452, 443 e 434 kg con tenreiros Louro Galego, cruzamento de Louro por Holstein e Holstein-Friesian. Con ensilado de millo as ganancias diarias de peso vivo, con 1-1,5 kg de penso son de 1,1 kgdía (como media de todo o periodo). As necesidades de ensilado son de 7.000 kg e a estancia na explotación igual. Os pesos de sacrificio serán de 430-450 kg e as canles de 225-235 kg. Con tenreiros Louro Gallegos os pesos de sacrificio alcanzados foron de 485 kg, con cruzamento de Louro por Holstein de 469 kg e con Holstein de 447 kg.Cando se compararon as canles e a carne obtida con estes sistemas coas de penso a vontade (sistema de cebadeiro), atopouse que as canles dos animáis alimentados con ensilado de pradeira tiñan peor conformación e máis óso que as de cebadeiro. Para outras características as diferenzas foron moi limitadas. Cando se alimentou con millo ensilado as diferenzas non resultaron significativas. Os sistemas de alimentación influíron moi pouco nas características da carne, resultando a obtida con ensilado de pradeira lixeiramente máis escura ao contrario que a graxa subcutánea, que resultou algo máis clara. A carne de cebadeiro resultou con máis veteado e menos humidade que a procedente de ensilados, entre a que non se observaron diferenzas importantes. 2.- Efeito da raza nalgunhas características da canle e da carne de tenreiros machos e femias alimentados a base de ensilados. Estudáronse as canles e a carne de tenreiros e tenreiras, Louro Galego, Holstein-Friesian e o seu cruzamento, alimentados con ensilado de pradeira e 2 kg de penso ó de millo e 1,5 kgs de penso. Os machos sacrificáronse a 400 kg e as femias a 375 kg.Con ensilado de pradeira, as canles dos machos Galegos resultaron con mellor rendemento e conformación, aínda que menos engraxadas, pero con máis carne e menos óso e graxa e con máis carne extra e de 1ª e menos de 2ª e 3ª que as das outras dúas razas. As áreas do L. thoraci máis grandes foron as de Louro e as máis pequenas as dos Holstein-Friesian. As peores canles corresponderon aos machos Holstein-Friesian. Non se detectaron diferenzas entre estas razas no veteado, a consistencia, a terneza, as perdas de auga ó a cor, pero si para a cantidade de graxa ó humidade, que resultou máis baixa e máis alta, respectivamente, na carne dos animáis Louro Galego. A cor máis escura da graxa subcutánea correspondeu á dos Holstein-Friesian e a más clara á dos Louro.Con ensilado de millo todas estas diferenzas a favor das canles dos Louro Galego mantéñense, desaparecendo as diferenzas en engraxamiento canle e porcentaxe de carne de 3ª.Con todo, cando se alimenta con ensilado de millo desaparecen as diferenzas no contido graso da carne, mantéñense as de húmidas e aparecen as de proteína, que resulta algo máis baixa na carne dos tenreiros Louro Gallego. Mantense a similitude nos valores do veteado, a consistencia ó a terneza na carne das tres razas. Outra vez a graxa subcutánea máis clara correspondeu á dos tenreiros Louro Galegos.Ao estudar as femias alimentadas con ensilado de pradeira e 2 kg de penso, atopouse, do mesmo xeito que nos machos, que as canles das tenreiras Louras Galegas eran as mellor conformadas e menos engrasadas e coas áreas do L thoracis máis altas. Do mesmo xeito, foron as que presentaron máis carne e menos óso e graxa, con máis carne extra e de 1ª e 2ª. Para todos estes carácteres as canles das tenreiras cruzadas de Louro por Holstein presentaron valores intermedios. Non se observaron diferenzas entre razas para a carne de 3ª.Con todo, a diferenza do ocorrido cos machos, nos que non se observaron diferenzas nos veteados da carne, neste caso a máis veteada resulto ser a das tenreiras Holstein-Friesian. Entre a consistencia ó a dureza dá a carne, tampouco se detectaron diferenzas debido á raza, o mesmo que na composición química da carne (coa excepción da cinza) ó nas perdas de auga por goteo, presión ó cocción. Do mesmo xeito que no caso dos machos a graxa subcutánea das tenreiras Louro Galegas resultou ser a máis clara.No caso das femias alimentadas a base de ensilado de millo, os resultados foron basicamente os mesmos que se obtiveron ao alimentar con ensilado de pradeira, coa excepción da proporción de carne de 3ª en la canle, que agora resultou máis alta nas canles da raza Loura Galega, mentres que antes non se observaron diferenzas significativas e o mesmo ocorreu co vetado, a consistencia ó a terneza, similar na carne das tres razas. Tampouco se observaron diferenzas debido á raza nas perdas de auga por goteo, presión ou cocción. A carne e a graxa das tenreiras Friesonas resultou máis escura que a das Loura Galega ou que a do cruzamento de Loura por Holstein-Friesian.3.- Efeito do sistema de produción, raza e sexo, nalgunhas caracteristicas da canle e a carne de tenreiros. Compáranse en machos e femias e en tres razas o sistema de cebadeiro (penso e heno a vontade) cos sistemas baseados en ensilados de pradeira (máis 2 kg de penso) ó millo (máis 1,5 kg de penso) con ou sen acabado de 45 ó 90 días con penso limitado (5 ó 4 kg de penso, segundo sexa o sistema de pradeira ou millo) ó con penso a vontade.O rendemento á canle aumenta co acabado, que pode permitir que se alcance o rendemento que se obtén co sistema de cebadeiro con penso. O mesmo ocorre coa conformación e o engraxamento da canle, aínda que a mellora da conformación debido ao acabado só se manifesta nos machos alimentados con ensilado de pradeira, chegando a conformación da canle dos animáis que consomen ensilado de millo a igualar á dos de cebadeiro. En conxunto, o efeito do acabado, tanto en mellóraa da conformación como na do engraxamento, resulta superior nas canles dos machos que na das femias.A proporción de graxa na canle aumentou co acabado no caso dos machos, chegando co acabado con penso a vontade a alcanzar o nivel de graxa que teñen as canles de cebadeiro. No caso das femias o acabado non modificou a porcentaxe de graxa, pero as canles de ensilado teñen menos graxa que as de cebadeiro.Nin o tipo de alimentación nin o acabado parece que afecten de forma importante nas perdas de auga por goteo, presión ó cocción. Os efeitos nos índices cromáticos da carne ó graxa non resultan claros. O veteado da carne aumentou co acabado con penso a vontade, sendo máximo na carne dos animáis de cebadeiro e mínimo na dos alimentados de ensilado. Nas femias alimentadas a base de ensilado de millo o acabado non afecto ao veteado. Non parece que o sistema de alimentación afecte á consistencia ó á terneza da carne. As únicas modificacións que produce o sistema de alimentación na composición química son no contido en graxa e humidade, que aumenta e diminúe, respectivamente, cos acabados.Do mesmo xeito que co rendemento, a conformación resultou mellor nos animáis Galegos, tanto en machos como en femias, que nos cruzados e nestes mellor que nos Holstein. Os machos teñen mellor conformación e menos engraxamento que as femias.Os animáis Galegos son os que teñen máis carne e menos graxa e óso na canle e os Friesones os que teñen menos carne e máis óso e graxa. A canle dos machos ten máis carne e óso e menos graxa que a das femias. A proporción de carne extra resultou algo maior nas canles das femias, mentres que a dos machos tenia máis de 1ª e 2ª. Non se observaron diferenzas importantes debido á raza ó ao sexo nas perdas de auga.A carne das femias resultou lixeiramente máis escura e a dos animáis Louro Galegos a máis clara. A dos Holstein-Friesian foi a máis escura. A carne das femias resultou algo máis tenra, con máis veteado e graxa e menos humidade que a dos machos. Por razas, non se observaron diferenzas na terneza pero si no veteado, que resultou mínima na carne do gando Louro Galego e máxima na do Holstein-Friesian.A carne dos animáis Louro Galego ten menos proteína e graxa e máis auga que a dos Holstein-Friesian e a dos cruzados cantidades intermedias. A composición química esta condicionada polo sexo.O rendemento resultou lixeiramente máis alto nos animáis alimentados a base de ensilado de millo, o mesmo que a conformación e aínda que parece que o engraxamento é menor nas canles destes animáis, as diferenzas non foron significativas.As perdas por goteo, presión e cocción resultaron maiores na carne procedente dos animáis alimentados con ensilado de pradeira, mentres que a cor da carne destes animáis parece que é máis escura. Nin o veteado nin a consistencia de a carne se viron afectados polo tipo de ensilado, con todo, a carne das femias alimentadas con ensilado de millo resulto lixeiramente máis dura. A dos machos non se viu afectada.A carne procedente de animáis alimentados con ensilado de millo resultou con menos proteína e cinzas e máis graxa, sendo as diferenzas moi pequenas e únicamente observables na carne das femias. Nos machos únicamente variou a graxa.4.- Efeito do peso de sacrificio, raza, sexo e tipo de forraxe ensilado, nalgunhas caracteristicas da canle e da carne.Para o estudo do efeito que na calidade da canle e a carne ten o aumento do peso de sacrificio utilizáronse tenreiros de tres razas, machos e femias, sometidos aos sistemas de produción baseados na utilización de ensilados (ensilados de millo ó pradeira, suplementado con 1,5 ó 2 kg de penso, respectivamente) e sacrificados a 375, 410 e 450 kg de peso vivo.O incremento do peso de sacrificio mellorou o rendemento, a conformación e o engraxamento da canle. A intensidade de mellora da conformación depende da raza, resultando máxima nos animáis Louro Galegos e mínima nos Holstein-Friesian.A proporción na canle de carne e óso diminúe lixeiramente e a de graxa aumenta co incremento do peso de sacrificio e isto ocorre para a graxa, independientemente do tipo de alimentación, aínda que a variación resultou máis intensa co ensilado de millo e de forma significativa únicamente no caso das femias. A porcentaxe de carne na canle diminuíu máis nas femias que nos machos.O aumento do peso de sacrificio non afectou por igual ás tres razas. A disminución da porcentaxe de carne resultou máxima nos Holstein-Friesian e mínima nos Louro Galegos, a de óso, máxima no cruzamento e mínima nos Holstein. O aumento máximo de graxa produciuse nos Holstein-Friesian e o mínimo nos Louro Galegos.O peso de sacrificio foi acompañado do correspondente incremento das áreas do L. thoraci (determinados á altura das 6ª e 10ª costelas) e non afectou á intensidade das perdas de auga por goteo, presión ó cocción en ningún dos dous sexos, pero resultaron máis altas nos animáis alimentados con ensilado de pradeira.Dos valores dos índices cromáticos da carne ó da graxa subcutánea, únicamente o de luminosidad L, viuse afectado pola variación do peso de sacrificio, diminuíndo lixeiramente cando este aumenta, o que indicaría que se fai algo máis escura.O aumento do peso de sacrificio non parece afectar á consistencia ó á terneza da carne, independientemente de que sexa de machos ó de femias ó de que os animáis fosen alimentados con ensilados de millo ó de pradeira. No caso do veteado, que aumentou co peso de sacrificio, foi máis acusado nas femias e independente do tipo de alimentación.Polo que se refire á composición química da carne é de destacar que cando o peso de sacrificio aumenta, diminúe o contido en humidade e lixeiramente o de proteína e cinzas e aumenta o de graxa, aínda que no caso dos machos o contido en proteína e humidade non se modifica significativamente e foi é independente do tipo de alimentación.5.- Comparación entre os efeitos debidos ao acabado ou ao incremento do peso de sacrificio, como mejorantes da calidade da canle e a carne. En tenreiros alimentados con ensilado de pradeira incrementando o peso de sacrificio, entre 375e 450 kg, pódense conseguir melloras na calidade da canle similares ó superiores ás obtidas cos acabados. Co acabado mellorouse o rendemento, a conformación, o engraxamento, a cubricción do riñón e a graxa de riñonada, o que tamén mellorou incrementando o peso de sacrificio. A composición das canles, en tecidos ó en calidades comerciais de carne, non se modifica nin cos acabados nin co aumento do peso de sacrificio. Con todo, o aumento do peso de sacrificio conlleva incrementos nas áreas do lombo.É de destacar que o aumento do peso de sacrificio non afectou negativamente á terneza nin á cor da carne ó graxa, características que non melloraron cos acabados. O veteado mellorou co incremento do peso de sacrificio e co acabado con penso a vontade, mentres que as perdas de auga parece que aumentaronn cos acabados.Cando a alimentación é a base de ensilado de millo as respostas aos acabados, en canto á calidade da canle e a carne, aínda son menores que cuando alimentábase con ensilado de pradeira, que xa eran modestas. As melloras que produce o acabado con 4 kg de penso son prácticamente nulas. As respostas, aínda que moi modestas, son algo mellores si o acabado faise con penso a vontade. Co aumento do peso de sacrificio obtéñense as mesmas melloras que cos acabados, pero a menos custo.Nas femias alimentadas a base de ensilado de pradeira, do mesmo xeito que ocorrera cos machos, as melloras que na canle produce os acabados son mínimas e con relación ás que produce o aumento do peso de sacrificio nulas. A única mellora que produciu o acabado con 5 kg de penso foi o engraxamento da canle. Cando o acabado faise con penso a vontade, a mellóraa do engraxamento sumouse a da graxa de riñonada e a do rendemento. Ao aumentar o peso de sacrificio de 375 a 450 kg, as melloras foron as mesmas que cando o acabado realizouse con penso a vontade.Na carne o efeito dos acabados ou do aumento do peso de sacrificio foi moi pequeno. Non afecto nin ás perdasde auga, nin á cor da carne ou da graxa, nin á terneza. Únicamente parece que afecta á composición química, destacando o aumento do contido en graxa co aumento do peso de sacrificio e co acabado con penso a vontade. O veteado mellorou cos acabados nas súas dúas versións e co incremento do peso de sacrificio.Nas femias alimentadas a base de ensilado de millo os efeitos dos acabados ou do aumento do peso de sacrificio son mínimos. Mellóralas no rendemento canle, na conformación e na graxa de riñonada prodúcense simultáneamente cos acabados, nas súas dúas versións, e co aumento do peso de sacrificio. Mellóraa do veteado da carne, que produce o aumento do peso de sacrificio, só se logran co acabado con penso a vontade.Dos resultados pódese deducir que incrementando o peso de sacrificio, dentro do rango de pesos demandados polo mercado galego, de animáis alimentados a base de ensilados, pódense conseguir melloras na calidade da canle e a carne similares ou superiores ás obtidas co acabado con concentrados e non hai que esquecer que a supresión do acabado implica un aforro considerable de penso.CONCLUSIÓNSEntre as conclusións máis importantes derivadas dos experimentos realizados neste traballo con tenreiros machos e femias das razas Loura Galega, Holstein-Friesian e o seu cruzamento alimentados a base de ensilados de pradeira ó millo, na produción e na calidade da canle e a carne, podemos destacar as seguintes: 1.- Da productividade dos sistemas baseados en ensilados.• Os animáis Louro Galegos, cando se alimentan con dietas a base de ensilados de millo ou pradeira e 1 ó 2 kg de pensodía, respectivamente, crecen máis rápido e con mellores índices de conversión que os Holstein-Friesian ou que os cruces entre ambos.• En as condicións de Galiza e dependendo da raza, con dietas a base de ensilado de pradeira e 2 kg de penso por cabeza e día, é posible producir entre 900 e 1300 kgha de carne canle que se reducen a 675 ó 1000 kgha de produción neta.• Con dietas a base de ensilado de millo e 1,5 kg de pensodía, nas condicións de secano de Galiza , pódense producir, dependendo da raza, entre 1900 e 2300 kg de peso vivoha, que expresado en peso canle serian 1000 ó 1200 kgha.2.- Da calidade da canle e a carne.• As canles dos animáis alimentados con ensilado de pradeira e 2 kg de penso e sacrificados a 400 kg, son peores que as dos animáis procedentes de cebadeiro (penso a vontade) en canto á conformación, ao óso e á graxa. Para outras características as diferenzas son moi limitadas. Entre as de ensilado de millo e as de cebadeiro, as diferenzas son mínimas e non significativas. Os sistemas de alimentación (ensilado ó penso a vontade) influíron moi pouco nas características da carne.• As canles dos machos teñen máis carne e óso e menos graxa que as das femias, que teñen máis carne extra, pero menos de 1ª e 2ª.• A carne das femias é lixeiramente máis escura, máis tenra con máis vetado, graxa e menos humidade que a dos machos.• Cando aliméntase con ensilados e cantidades moderadas de penso (1,5-2 kg), as canles dos tenreiros Louro Galegos, están mellor conformadas, teñen máis carne e menos óso e graxa, así como máis carne extra, de 1ª e 2ª que as dos Holstein-Friesian, que presentan canles máis engrasadas. As canles dos tenreiros cruzados para todos estes carácteres presentan valores intermedios.• As áreas do L. thoracis (lombo) medidas ao nivel da 6ª e 10ª costelas máis grandes corresponden aos tenreiros Louro Galego e as máis pequenas aos Holstein-Friesian.• Cando compárase a carne dos tenreiros das tres razas, alimentados con ensilados de millo ó pradeira e 1,5 ó 2 kg de penso, non se observan diferenzas na consistencia, terneza, veteado ó perdas de auga.• Ao alimentar con ensilado de pradeira e 2 kg de penso non se observan diferencias na cor da carne dos tenreiros das tres razas, aínda que a carne os tenreiros Holstein é a que ten máis graxa e menos humidade, ao contrario que a dos Louros Galegos.• Cando aliméntase con ensilado de millo e 1,5 kg de penso la carne das tres razas presenta a mesma cantidade de graxa, aínda que é a dos Galegos a que presenta máis humidade e menos proteína. A carne dos Louros é lixeiramente máis clara.• As canles das femias alimentadas con ensilados e cantidades moderadas de penso compórtanse igual que as dos machos: as das tenreiras Louro Galegas están mellor conformadas, teñen máis carne e menos óso e graxa, así como máis carne extra, de 1ª e 2ª que as das Holstein-Friesian, que se presentan máis engraxadas. As canles dos tenreiros cruzados, para todos estes carácteres, presentan valores intermedios. As áreas do L. thoracis (lombo) medidas ao nivel da 6ª e 10ª costelas, máis grandes corresponden ás tenreiras Louras Galegas e as máis pequenas aos Holstein-Friesian.• Cando compárase a carne das tenreiras das tres razas alimentadas con ensilados de millo ou pradeira e 1,5 ó 2 kg de penso, non se observan diferenzas na consistencia, terneza ó perdas de auga, aínda que a carne das Louras Galegas é a menos veteada e lixeiramente máis clara. O L. thoraci das tenreiras Holstein-Friesian é o que ten máis veteada.• Cando aliméntase con ensilado de pradeira, a composición química da carne das tenreiras das tres razas é similar, pero cando se alimenta con ensilado de millo, do mesmo xeito que no caso dos machos, a das Louras Galegas é a que ten máis humidade e menos proteína e graxa e a das Holstein-Friesian a que ten máis graxa, máis proteína e menos humidade.• O rendemento canle aumenta co acabado, chegándose a alcanzar o dos sistemas de cebadeiro.• A conformación e o engraxamento da canle mellora co acabado pero unicamente nos machos alimentados a base de ensilado de pradeira. A conformación dos animais alimentados con ensilado de millo pode igualar á dos de cebadeiro alimentados con penso a vontade.• A proporción de graxa na canle aumenta co acabado unicamente nos machos, podendo alcanzarse o nivel que teñen as canles de cebadeiro.• Nin o sistema de alimentación nin o acabado parecen ser un factor de variación importante da terneza, consistencia, perdas de auga ó cor da carne, mentres que o veteado aumenta co acabado con penso a vontade, sendo máximo nos animais de cebadeiro e mínimo nos alimentados con ensilados.• O contido en graxa e humidade da carne aumenta e diminúe, respectivamente, cos acabados.• As melloras que producen os acabados en a calidade de a canle, que son modestas, son menores se alimentan con ensilado de millo que se fai con ensilado de pradeira.• O incremento do peso de sacrificio mellora o rendemento, a conformación e o engraxamento da canle.• A proporción na canle de carne e óso diminúe lixeiramente e a de graxa aumenta co aumento do peso de sacrificio. A porcentaxe de carne diminúe máis nas femias que nos machos.• A diminución da porcentaxe de carne, co aumento do peso de sacrificio, resultou máxima nos Holstein-Friesian e mínima nos louro Galegos, a de óso, máxima no cruzamento e mínima nos Holstein. O aumento máximo de graxa prodúcese nos Holstein-Friesian e o mínimo nos Louro Galego.• O aumento do peso de sacrificio non afecta nin á consistencia, nin á terneza, nin ás perdas de auga, pero fai aumentar o veteado e escurece moi lixeiramente a carne.• Incrementando o peso de sacrificio de 375 a 450 kg pódense conseguir na calidade da canle similares ou superiores ás obtidas cos acabados.
PROXECTOS
ACTIVIDADES
APLICACIÓNS RAX
SOCIAL
